Halloween (Cadılar Bayramı) Nedir? Neden Kutlanır?

Atakan EKMEKÇİ

0 0

Halloween (Cadılar Bayramı) Nedir? Neden Kutlanır?
Cadılar Bayramı bildiğimiz üzere Avrupa kökenli bir kutlama değil, aslında eski Türklerin geleneklerinden doğan bir kışı karşılama ritüelidir. Toplanan hasadı kutsamak, ölen aile büyüklerini ve ataları onurlandırarak kışın kolay geçmesi niyazında bulunmak adına tertiplenen paganist ritüellerin birleşiminden oluşan kutlamalar günümüze Halloween (Cadılar Bayramı) olarak gelmiştir.

Cadılar Bayramı'nın Şaşırtan Kökeni
Kışa geçerken yapılan hasatların bereketinin artması ve atalarının ruhlarına teşekkür için gerçekleştirilen ritüeller bugünkü Halloween kutlamalarının kökenini oluşturmaktadır. Eski Türk geleneklerinde hasat toplandıktan sonra ölen aile bireylerinin anılmamasının mahsulü bereketsizleştirdiğine, unutulan ataların ruhlarının evlerine musallat olacağına inanılırdı. Benzer bir şekilde İrlanda’da Keltlerin hasat zamanında topladıkları hasatları kutsaması için ölülerini onurlandırmak adına düzenledikleri anma günü zamanla Cadılar Bayramı’na dönüşür.

 
Ölüleri Anma Günü’nün Cadılar Bayramı’na Dönüşümü
Hristiyan inancının yükselişe geçtiği dönemlerde Samhain Bayramı (Sam: Kış, Hain: son) olarak kutlanan Halloween, Protestan yönetim kesimlerince paganizm öğeleri barındırdığı ve inanışlarına aykırı olduğu gerekçesi ile yasaklanmıştır. Cadılar Bayramı’nı kendi inanışlarına uyarlayarak 13 Mayıs günü All Saints Day (Bütün Azizler Günü) olarak kutlanmasını dayatmışlardır. Kültürel çeşitliliğin fazla olmasından dolayı tepki çeken bu uygulama daha sonra 1 Kasım tarihinde kutlanan All Hallow’s Day (Bütün Kutsal Ruhlar Günü) olarak evrilmiştir. İrlandalılar ise bu tavizden güç alarak Günü All Hallow’s Eve (Bütün Kutsal Ruhlar Arefesi) olarak kutlamaya başlamışlardır.
  
2.1. Cadılar Bayramı Nedir?

Halloween ekim ayı sonunda hasat zamanında, ölen ataları anmak ve mahsulün kutsanması için yiyecek sunulması olarak başlayan mevsim geçişi ritüeli olarak doğmuştur. İkinci Dünya Savaşı’nda sonrasında değişen tüketim anlayışıyla birlikte geleneklerin dışına çıkarak bir eğlence aracı haline gelen Halloween, günümüzde Cadılar Bayramı olarak kutlanmaktadır. Orijinde Halloween, Hallow Eve kelime grubundan evrilmiştir. Aslına bakıldığında bu kutlamaların cadılar ile bir ilgisi yoktur. Fakat, ölülerin ruhlarının kendilerine musallat olmasını istemeyen köylü halkın kendilerini hayaletlere benzetmek için yaptığı makyajlar ve sunu ritüelleri neticesinde Cadılar Bayramı şeklinde adlandırılmıştır.

2.2. Cadılar Bayramı Neden Kutlanır?
Geleneğin ilk ortaya çıkışının temelinde amaç hasattan elde edilen mahsulün kutsanmasıdır. Tarım ile geçinen halklar kışa nasıl veda ederlerse gelecek olan yazın onları öyle karşılayacağına inanırlardı. Bu gelenekler zamanla gösterişli kutlamalar halini aldı. Kültürel etkiler ile belli inançlar da gelişti. Halloween zamanı sunularda bulunmayan insanlara kötü ruhların musallat olacağı düşünülürdü. Mesela, Lady Gwen adında başsız bir kadın ruhun şenliklere katılmayan insanları kovalayacağına ve atalarını unutan bu evlere musallat olacağına dair bir inanç hakimdi. Türk geleneklerinde “böcük” adı verilen kötücül bir ruhun atalarını anmayan, onlara sunaklar sunmayan insanların sırtına atlayarak korkuttuğuna inanılırdı. Kelt kültüründe ise Dullahan adı verilen bir hayaletin varlığına inanılırdı. Korkutucu bir gülümsemenin hakim olduğu başını elinde taşıyan ve insan omurgasından bir kırbacı olan bu hayaletin Halloween zamanlarında atının üzerinde ortaya çıktığı söylenilirdi. Halloween zamanlarında bal kabağından oyularak yapılan korkunç gülen yüzlerin, bu başsız hayaletlerden esinlenerek geleneksel hale geldiği düşünülür.

 
Şeker ya da Şaka!

Şaka anlayışının Halloween zamanları ile özdeşleşmesi, geleneğin doğuş zamanlarında İrlandalı erkeklerin şalgamlara korkunç yüzler oyup evlerin içine fırlatarak insanları korkutmaları, çiftliklerde ekili olan ürünleri söküp hayvanların kaçması için ahır kapılarını açarak şaka yapmaları ile gerçekleşmiştir. Halloween kutlamalarında “trick or treat” olarak yayılan gelenek, All Saint Day zamanlarında günümüzdeki haliyle ortaya çıkmıştır. O dönemlerde kostüm giymiş çocuk ve yetişkinlerin kapı kapı gezerek şeker toplar, şeker vermeyen evlerin sakinlerine şakalar yaparlardı.
Günümüzde kostümlerle kutlanan Cadılar Bayramı’nın köklerini bilerek kutlamak, bu sene bir başka anlamla günümüzü renklendirebilir. Kışı nasıl karşılarsak yaz da bizi öyle karşılar! Halloween için düzenlenen etkinliklere katılmak veya kutlamaların gerçekleştiği ülkelere seyahat etmek isterseniz Gise.com’u ziyaret etmeyi unutmayın!